Melkrobots, luxekoeien en ‘transFARMation’: Een inspirerend bezoek aan Floating Farm in Rotterdam

Wat heeft een drijvende boerderij nou te maken met de toekomst van duurzaamheid? Mijn naam is Tristan Hokke (20 jaar) en ik ben een derdejaarsstudent Bestuurskunde & Overheidsmanagement aan de Haagse Hogeschool. Op dit moment verdiep ik me in het thema sociale innovatie, omdat ik een grote interesse heb in lokale vraagstukken. Ook vind ik het interessant om deze vraagstukken vanuit een groene bril te bekijken. Op donderdag 2 december 2021 bezocht ik met Initiatives of Change Nederland de boerderij Floating Farm in Rotterdam, op zoek naar nieuwe perspectieven op klimaat en duurzaamheid.*

Floating Farm, zoals de naam suggereert, drijft (grotendeels) op het water in de Rotterdamse Merwehaven.  Toen orkaan Sandy in 2012 New York platlegde, bleek de voedselvoorziening een groot logistiek probleem. Peter en Minke van Wingerden, de oprichters en eigenaren van Floating Farm, raakten geïnspireerd door deze gebeurtenis. Inmiddels is Floating Farm, gebaseerd op het principe van circulaire landbouweconomie, een prachtig voorbeeld van duurzame zelfvoorziening in de praktijk.

Het echtpaar Wingerden is nog steeds druk bezig met het realiseren van hun doel: de boerderij terugbrengen naar de stad als onderdeel van een schone, leefbare en bewuste stads-transformatie. Dit noemen zij treffend ‘transFARMation’. Bovendien is deze boerderij uniek door haar aandacht voor sociale cohesie. Er zijn inmiddels 40 vrijwilligers actief betrokken bij de werkzaamheden op de boerderij. Ook is er ruimte voor nieuwe ideeën. Toen ik tijdens de rondleiding vroeg of Floating Farm haar verpakkingen duurzaam produceert, hoorde ik dat hier nog niet aan is gedacht. Het team zou dit punt verder bespreken. Erg leuk dat de werknemers en vrijwilligers openstaan voor nieuwe inbreng!

Ook is de boerderij actief bezig met duurzaamheid. Floating Farm produceert zelf zo duurzaam mogelijk door het (her)gebruik van drijvende zonnepanelen, opgevangen regenwater en koeienmest. Ook worden overgebleven etenswaren van de bakker, voedselbank en andere partners uit Rotterdam en Schiedam gebruikt als voer voor de koeien: een echt ‘luxedieet’, zoals een begeleidster lachend vertelde. Zelfs het gras uit het Feyenoord stadion gaat naar de koeien.

Overigens verloopt de samenwerking met lokale ondernemers ook andersom zodat Floating Farm haar producten direct kan aanbieden in de stad. De producten hoeven geen duizenden kilometers af te leggen om op jouw bord terecht te komen, maar worden nu een aantal straten verder verkocht. Deze samenwerking en transport beperkt dus de ecologische voetafdruk. Dit soort unieke samenwerkingen zie ik écht als de kracht van Floating Farm.

Tijdens de rondleiding kregen we ook de 46 koeien te zien, die op stal staan in een drijvende constructie. Dit vond ik erg indrukwekkend, want alles is tot in de details uitgedacht. De koeien hebben voldoende beweegruimte, worden op strategische plekken gevoerd en kunnen zelf naar de wei lopen. Ook wordt er handig gebruik gemaakt van een melkrobots, waarbij de MRIJ (Maas Rijn IJssel) koeien zelf naar de melkrobot lopen wanneer ze gemolken willen worden.

Ook is er uitgebreid nagedacht over de schadelijke stoffen die vrijkomen met koeienmest. In de stal druppelt constant water over de vloer, wat ervoor zorgt dat de ontlasting wegstroomt. Vervolgens kan een slimme mestrobot, die over de grond van de stal rijdt, alles gemakkelijk opvangen. Daarna wordt de urine omgezet naar water voor gewassen en de koeienmest naar een bemestingsproduct voor gewassen. Ook wordt er gebruikt gemaakt van een machine die koeienontlasting droogt, perst en omzet in mest. Ik denk dat meer boerderijen zouden kunnen profiteren van zo’n machine, omdat het de circulaire productie bevordert en de kosten beperkt.

De rondleiding werd afgesloten met een boeiende presentatie over de techniek achter Floating Farm. De boerderij is een toekomstgericht en modern voedselproductiesysteem, waarbij slim wordt omgegaan met de beperkte landbouwgrond en toename in collectieve voedselbehoefte. Ik hoop dat we dit systeem in de toekomst wereldwijd kunnen opschalen, een unieke oplossing voor het klimaatprobleem. Alleen daarom al verdient dit bijzondere initiatief meer positieve aandacht!

Het bezoek aan Floating Farm heeft mij gemotiveerd en geïnspireerd om meer ‘out of the box’ te denken als het gaat om actuele kwesties. Hoe kunnen we de beperkte landbouwgrond maximaal duurzaam benutten?  Hoe kunnen we de afstand tussen consument en producen verkleinen? En hoe kunnen gemeenten duurzame initiatieven, zoals Floating Farm, steunen en stimuleren? Dit zijn een aantal prikkelende vraagstukken waar ik verder over zal nadenken.

Zelf ben ik bezig met het uitwerken van een artikel over CO2 afvang/opslag/hergebruik en duurzaamheidsinstrumenten in gemeenten. Het bezoek aan Floating Farm heeft mij nieuwe ideeën gegeven die mooi aansluiten bij mijn artikel en onderzoek. Ik raad iedereen een bezoek aan Floating Farm aan. Ongetwijfeld zul jij ook geïnspireerd raken door deze mooie organisatie!

Geschreven door Tristan Hokke
Foto's: Tristan Hokke & IofC NL

*Dit bezoek is onderdeel van het duurzaamheidsproject Doe Groen! Dit project wordt medegefinancierd door de Nederlandse vertegenwoordiging van de EU.