Met temperaturen die soms tot min 23 zakten was het retraite oord Lia Gard, vier à vijf uur rijden ten noordoosten van Oslo, een van de koudste plaatsen van Noorwegen tijdens de laatste week van 2009. De zon was voornamelijk bezig met heel langzaam op- en weer onder te gaan, en de noordenwind blies vreemd genoeg de sneeuw zelfs niet van de kleinste takjes af. Buiten was alles wit en stil.

En in stilte begonnen de ruim 70 mensen die zich in Lia Gard verzameld hadden, gezamenlijk hun dagen. Een uur van stille tijd om ons te bezinnen op wat ons allen hierheen had gebracht. Waar leef ik voor? Wat heb ik nodig, en wat heb ik juist niet meer nodig? Wat zijn de brandende kwesties in mijn land en heb ik wellicht een positieve bijdrage?

Velen kwamen uit Noorwegen, waar het Nieuwjaarskamp al 35 jaar lang een traditie is. Dit jaar verwelkomde het kamp ook velen uit het buitenland. Vanuit Frankrijk en Australië, Engeland, Libanon, Nederland en de Oekraïne, uit Rusland, Moldavië, Duitsland en Kenia waren we naar deze plek van sneeuw en stilte gekomen.

Na een stevig ontbijt, waar de buitenlanders kennismaakten met enkele eigenaardige etenswaren zoals karamelkaas, splitsten we ons op in kleinere groepen, met een speciale groep voor de jonge kinderen. Verspreid over de twee gebouwen die het retraitecentrum vormden, bespraken we de vragen van de dag en deelden met elkaar onze gedachten uit de stille tijd. Ook vertelden we elk ons levensverhaal, een bijzondere gelegenheid om elkaar onze onverdeelde aandacht en steun te geven.

Volgens goed Noors gebruik haalden we rond lunchtijd onze matpakke (’s ochtends klaargemaakte boterhammen) tevoorschijn, waarna er ruimschoots tijd was om te skiën, te wandelen of te rusten. In de namiddag kwam de groep weer in zijn geheel bij elkaar. Verschillende sprekers introduceerden de thema’s van de dag: wie zijn mijn buren, en hoe gaan we om met diversiteit? Welke uitdagingen spelen er in onze samenlevingen? Wat moet veranderd worden, en wat moet gevierd worden? En hoe zetten we onze ideeën om in acties? De levendige discussies hierover werden vaak nog tijdens het avondeten voortgezet.

Het avondprogramma was een rijke aanvulling op een al afwisselende dag. We luisterden naar het ontroerende verhaal van de eigenaresse van het Lia Gard centrum. Zij vertelde over de lange en onzekere weg die haar en haar man terugvoerde naar Noorwegen na in Afrika gewoond en gewerkt te hebben. Ze keerden terug naar een oude verlaten boerderij, die ze langzaam omtoverden tot het bloeiende retraite-centrum van nu. Ook was er een bijzondere eerste vertoning van een filmproject dat gedeeltelijk tijdens het kamp zelf geproduceerd was. En uiteindelijk was het dan Oudejaarsavond.

Op 31 december had een aantal dappere Noren de hele dag de kou getrotseerd om buiten een lam op traditionele wijze aan het spit te roosteren. Met veel hard werk en toewijding werd er een geweldig feestmaal op tafel gezet. Daarna kwam het gedeelte waar we allen naar uit hadden gekeken: de bonte avond!

Dagenlang werd er al gefluisterd overlegd en druk gerepeteerd, want we zouden strijden om de goedkeuring van twee strenge juryleden, beiden nog geen twaalf jaar oud. We luisterden naar volksliedjes uit verschillende landen, genoten van zowel klassieke als meer ‘postmoderne’ muziek, en lagen in een deuk bij allerlei sketches en humoristische optredens. De prijzen werden vlak voor elven uitgedeeld, waarna iedereen zich in de kapel verzamelde voor een middernachtdienst. Eventjes voor twaalf uur werd het stil, en in stilte gingen we het nieuwe jaar in.
Onder het gelui van de kerkklokken gingen we allen naar buiten om elkaar een goed nieuwjaar te wensen en vuurwerk af te steken. Sommigen bleven zelfs tot in de kleine uurtjes buiten sleeën!

De eerste dag van januari 2010 was de laatste hele dag van het kamp, en de middag werd besteed aan een ‘marktplaats van goede intenties die goede acties willen worden’. Hier konden mensen bij verschillende kraampjes langslopen om vragen te stellen, ideeën te opperen en actieplannen te maken voor allerlei projecten en initiatieven.
Terwijl het einde van ons samenzijn naderde, reflecteerden we op wat ons had geïnspireerd, uitgedaagd en verrast gedurende de afgelopen week. Velen waren geraakt door de warme, hartelijke sfeer, waardoor iedereen zich welkom voelde.

Zoals de 83-jarige Jens-Jonathan Wilhelmsen, de initiator van deze nieuwjaarskampen, zei: het geheim van het succes is niet alleen een gezonde dosis doorzettingsvermogen, maar vooral de oprechte vriendschappen tussen de mensen die dit kamp zijn 35e levensjaar hebben doen zien.

Tessa Calkhoven