Ieder land en ieder mens is zo met zijn eigen problemen bezig dat de meesten er niet eens aan toekomen na te denken over de hele wereld en waar die naartoe gaat, terwijl we daar uiteindelijk allemaal van afhangen. Gelukkig zijn er mensen die dat wèl doen en zich daar volledig voor inzetten. Wanneer je meer dan driehonderd van die mensen bij elkaar hebt is dat een krachtig gebeuren!

Dat was het geval van 9 tot 16 juli tijdens het derde Caux Forum for Human Security. Leden van regeringen, professoren, journalisten, mensen met een lange staat van dienst bij de Verenigde Naties, leiders van zo’n 25 non-gouvernementele organisaties, waaronder Pax Cristi en Peace Direct, leiders van kerken en van Waarheidscommissies uit Afrika. En dit is nog maar een onvolledige opsomming! Zij kwamen uit meer dan vijftig landen, waaronder velen uit Afrika.

Onder de Nederlandse deelnemers waren er Paul van Tongeren, erevoorzitter van het Global Partnership for the Prevention of Armed Conflict en Monica Bouman, auteur van het boek Dag Hammerskjöld, Citizen of the World. Deze laatste gaf een prachtige workshop over diens geestelijke denkwereld.

Clare Short presenteert het Appel van CauxDit Forum, de derde in een serie van vijf, is het initiatief van Mohamed Sahnoun, Algerijns diplomaat en voormalig adviseur van Kofi Annan voor Afrika. Hij is de auteur van een autobiografische roman met de titel Gewonde Herinneringen. Bij de opening zei hij dat we allemaal het gevoel van onveiligheid kennen, uit eigen ervaring of via anderen. Er wordt nu veertien keer zoveel geld besteed aan wapens dan aan het verlichten van honger in de wereld. ‘Niets doen is geen optie.’

Het programma van het Forum bestond uit vijf onderdelen, waaraan iedere dag aandacht werd besteed: Herinneringen genezen, Rechtvaardig bestuur, Duurzaam leven, Economie die inclusief is en Intercultureel begrip. Naast de plenaire sessies moest je dus kiezen welk onderdeel je wilde volgen: een moeilijke keuze!

Het is interessant dat Zwitserland, dat geen koloniaal verleden heeft, toch een afdeling kent op het ministerie van Buitenlandse Zaken om het verleden onder de loep te nemen (Dealing with the Past). Daarvan was een belangrijke adviseur aanwezig. De belangstelling van dit ministerie voor Initiatives of Change bestaat al vele jaren, sinds zij informele besprekingen in Caux tussen rebellen en de regering van Burundi heeft gesponsord, met opmerkelijk resultaat. In een toespraak tot de deelnemers van het Forum en bezoekers van buitenaf, waaronder buitenlandse diplomaten, zei de plaatsvervangend staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Pierre Helg: ‘De Zwitserse regering is er trots op dit werk te ondersteunen. Sinds onze ervaring met Burundi zien wij het als complementair met onze buitenlandse politiek.’

Voor mij persoonlijk was het een grote vreugde de Colombiaanse ambassadeur uit Bern, Claudia Turbay en haar man te mogen verwelkomen. Zij voelde zich meteen helemaal thuis, en deed mee aan de kleine gespreksgroepen zowel als aan het praktische werk, zoals bedienen en theeschenken. Want dat is natuurlijk het opmerkelijke van Caux – het is heel wat anders dan een normaal congres! Er was nog een Colombiaanse deelneemster, Olga Lucia Gómez, directeur van País Libre, een organisatie die zich inzet voor mensen die ontvoerd zijn en hun gezinnen. Haar ervaring werd op prijs gesteld door mensen uit andere landen die tegenwoordig ook met dit probleem kampen.

Maar de meeste indruk van die hele week maakte toch wel de verklaring die Clare Short, (van 1997 – 2003 minister van Ontwikkelingssamenwerking in de Britse regering), voorlegde aan de deelnemers van het Forum: het Appèl van Caux.

‘Van tijd tot tijd komt er een moment dat de wereld moet kiezen tussen een ingrijpende transformatie of het vasthouden aan de status-quo. Wij staan nu voor zo’n keerpunt. Zo’n moment duurt niet lang. Als we deze kans voor een doorbraak niet aangrijpen zal afbraak zeker volgen.’

Clare Short zette uiteen hoe we voor het eerst de technologische, sociale en economische middelen hebben om in de behoeften van iedereen te voorzien.
Maar met de huidige ontwikkeling, de hebzuchtige economie, de klimaatverandering, de uitgaven aan wapens, koersen we af op steeds grotere ontberingen en rampen. Nu de politiek hier kennelijk niet genoeg greep op krijgt, moeten we ons herinneren hoe grote veranderingen ten goede in het verleden zijn teweeg gebracht door bewegingen die het geweten wakker schud-den en onder andere het einde van de slavenhandel en het koloniale tijdperk inluidden.

‘Twee jaar geleden ben ik naar dit mooie, magische oord met deze fantastische verzameling van mensen gekomen, vanwege mijn respect voor Mohamed Sahnoun en Cornelio Sommaruga. (Twee vroegere voorzitters van IC Internationaal, red.) We moeten de ambitie hebben om de wereld te scheppen waar we naar verlangen. De uitdaging is enorm, maar de gevaren van het niet aanvaarden daarvan zijn nog kolossaler. De toekomst zou wel eens heel naar kunnen zijn.’

Het waren niet alleen haar woorden maar de geweldige passie en overtuiging waarmee zij die bracht, die tot een staande ovatie leidden. (Lees de hele verklaring http://www.iofc.nl/node/50432.)

Tijdens de slotbijeenkomst werd deze oproep ondersteund door de deelnemers die verklaarden om ook te leven naar de inhoud van de boodschap, te luisteren naar hun geweten en integer en genereus te werk te gaan. Mevrouw Short is de voorzitter van een stuurgroep die een brede ‘coalitie van het geweten’ wil mobiliseren om specifieke actie te ondernemen.

Digna Hintzen

Dit artikel verscheen ook in Ander Nieuws september / oktober 2010.