Iedere donderdag vóór Pasen komt een groep mannen bijeen op de Haagse Amaliastraat nummer 10. Deze ‘Wassenaargroep’ is decennia geleden opgericht met het doel om ook in de wereld van het bedrijfsleven en bij ondernemers het gesprek over morele vraagstukken en vooral de toepassing in het werk- en privéomgeving te stimuleren. Deze groep komt, anders dan de naam doet vermoeden, uit het hele land. De naam ‘Gespreksgroep Wassenaar’ refereert vooral aan de eerste ontmoeting, in de tijd dat IofC ook in Wassenaar een centrum had. Bijzonder aan de gespreksgroep is dat naast een inhoudelijk thema het persoonlijke verhaal, het wel en wee in ieders leven en werk, ruime aandacht krijgt. En het inhoudelijke thema mag een beetje schuren. Dit jaar ging het over een nieuwe spiritualiteit rond geld.
De deelnemers werken als managers bij bank- en andere financiële instellingen, bij multinationals, middelgrote bedrijven of zijn zelfstandig ondernemer, in de energietransitie bijvoorbeeld. Er doet een zilversmid mee en één ondernemer is emeritus predikant, ook dat kan. Het is bijzonder hoe hier in de loop van de jaren een vertrouwensband is ontstaan tussen mensen – ja inderdaad, alleen mannen – met zulke verschillende referentiekaders. Zakelijke successen en privézaken als ziekte en emotionele gebeurtenissen worden uitgewisseld in een onthaaste, veilige sfeer. Dit, samen met een verantwoorde lunch en een ‘Blauwe Hap’ uit de Indonesische keuken, maken deze dag echt iets om naar uit te zien.
In de chique woonkamer van de Amaliastraat wordt op donderdag 10 april aangebeld door een man achter een kruiwagen. Met dit gevaarte – met aarde, vlaggetjes en andere attributen – heeft Henry Mentink te voet al vele kilometers afgelegd naar Parijs en andere oorden. Binnenkort hoopt hij de doodzieke paus in het Vaticaan te ontmoeten. Nu staat de kruiwagen midden in de kring van de mannen van Wassenaar. Mentink krijgt na de aangeklede thee- en koffiepauze met verse Limburgse vlaai het woord.
Met een achtergrond op Nijenrode en als oprichter en eigenaar van MyWheels spreekt hij de taal van goed ondernemerschap. Hij schonk het bedrag dat deze succesvolle, duurzame deelautozaak opbracht, om niet weg. Hij stortte zich op het project ‘Het Veerhuis’, dat als ondertitel meekreeg: ‘Broedplaats voor een nieuwe economie’. Dat is wat Mentink drijft: een ander bewustzijn in het denken over geld. In een gezond circulair systeem is geld een ruilmiddel en staan daar reële goederen en diensten tegenover. Dit systeem is door schuldenlasten en ingewikkelde financiële constructies volledig uit het lood geslagen, legt Mentink op de flip-over uit.
Aan zijn vriend en mentor Herman Wijffels legde hij een revolutionair plan voor. Wijffels is zelf bezig met een boek over een nieuwe spiritualiteit rond geld – een goede match dus. Mentink wil duizend miljonairs verleiden een aantal hectaren land te kopen en om niet weg te schenken. Een groepje van een jurist, beheerder/eco-boer en vertegenwoordigers van de omringende gemeenschap gaat dit stuk grond teruggeven aan de aarde. Op het moment dat Mentink dit plan aan Wijffels uit de doeken doet, tikt een vogel op het raam van Wijffels' werkkamer. ‘Oh’, zegt Wijffels, ‘dat gebeurt altijd als hier een goed idee wordt gelanceerd’.
Zo ontstond het ‘Grenswisselkantoor tussen Hemel en Aarde’. Een zin uit het projectplan luidt: ‘Schenk je geld aan de Aarde en verlang geen rendement in de vorm van geld, maar in de vorm van de mogelijkheid om je passie te leven op dat stukje grond’. In deze nieuwe spiritualiteit rond geld wissel je je aardse euro’s in tegen de waarde van de munteenheid van de hemel: liefde, plezier, levenslust. Een miljonair in Frankrijk deed daaraan mee en zag op het stukje geschonken land de fazanten terugkomen die hij al jaren miste op zijn overbemeste en uitgemolken akkers.
De toehoorders van de Wassenaargroep bleken duidelijk geïnspireerd, maar sommigen uitten toch ook hun opbouwende kritiek. ‘Alles goed en wel, maar verdwijnt zo niet de incentive waar het in de economie om draait – winst maken?’ En: ‘Een mooi initiatief, zeker, maar is dit niet terug naar het gefaalde systeem van het communisme?’ Mentink gaat deze en andere vragen van rasondernemers zoals hij zelf niet uit de weg. Toch houdt hij het eenvoudig, zoals hij soms aan kinderen de vraag stelt: ‘Waarom is de zon met haar licht en warmte gratis? En waarom is de aarde dat niet?’
Dit is IofC ten voeten uit, lijkt mij. Hier komen mensen samen die elkaar anders misschien niet als vanzelfsprekend zouden treffen. Een man met een kruiwagen-missie bij bevlogen maar realistische zakenlui en ondernemers. Hier verdwijnen grenzen die ons van elkaar – in ons privé en werk – kunnen scheiden, in het klein en uiteindelijk ook landsgrenzen in de geopolitieke verhoudingen. Met de ‘Blauwe Hap’ en in vrede duiken de mannen hun mooie auto’s in, naar huis. Tot volgend jaar: zelfde plaats, zelfde tijd.