'De werkeloosheid moet worden afgeschaft.’ Met die intrigerende stelling gaf Hans Borstlap zaterdag 30 september het startschot voor een boeiende bijeenkomst over het recht op arbeid. Deze keer streek de Mensenrechtenkaravaan neer in een van de oudste gebouwen van Den Haag; de prachtige en statige Kloosterkerk aan het Lange Voorhout.
Volgens Borstlap, een voormalig topambtenaar bij onder andere het ministerie van Sociale Zaken en voormalig lid van de Raad van State, is het belangrijk om ons druk te maken over het recht op arbeid. ‘Arbeid is meer dan de productie van goederen en diensten. Het geeft betekenis en zin aan ons bestaan. Wie werkt doet mee, kan zich ontplooien en is onderdeel van onze samenleving.’
Sleutel naar oplossing
In Nederland zitten meer dan 1 miljoen mensen thuis met een uitkering. En dat zouden we volgens Borstlap niet moeten willen. ‘We leven in een tijd met een grote vraag naar personeel. En toch lukt het ons niet om iedereen mee te laten doen. Dat wringt!’ Volgens Borstlap ligt de sleutel naar de oplossing deels bij de overheid en bedrijven. ‘Werken moet meer lonen. Het huidige toeslagensysteem bijvoorbeeld zorgt ervoor dat mensen er financieel op achteruitgaan als ze gaan werken. Ze verdienen dan te veel voor toeslagen. Zij kunnen het zich simpelweg niet permitteren om weer of meer te gaan werken. Ook moeten we meer investeren in organisaties die mensen begeleiden naar werk.’
Individu maakt verschil
Ook als individu kun je het verschil maken. Dit bleek uit de verhalen die Jochem van Staalduine vertelde. Als onderzoeksjournalist schreef hij verschillende artikelen over arbeidsmigratie. Hij deelde het verhaal van de Roemeense Constantin die naar Nederland kwam om geld te verdienen in de bouw. Constantin belandde bij een uitbater die hem lange werkdagen liet maken en onderbracht in de panden waar hij moest werken. Vaak zonder behoorlijke voorzieningen. Een vrouw uit de buurt sprak Constantin aan en stond op voor zijn rechten. Dat leidde uiteindelijk tot een verbetering van zijn situatie. Met zijn verhalen liet Jochem zien dat we allemaal iets kunnen doen als we zien dat het recht op arbeid geschonden wordt. ‘We moeten niet alleen wijzen naar de overheid en organisaties. We kunnen ook kijken naar wat we zelf kunnen doen.’
Inspiratie voor dialoog
Geïnspireerd door de verhalen van de sprekers gingen de ruim 30 aanwezigen met elkaar in gesprek, begeleid door de vrijwilligers van Dialoog in Den Haag. Ze bespraken welke kansen op werk ze zelf hebben gekregen of anderen hebben geboden, wat werk voor hen betekent en wat ze kunnen doen om meer mensen de kans te geven te werken.
Persoonlijke betrokkenheid
Persoonlijke betrokkenheid speelt een cruciale rol, zo bleek uit de gesprekken. Een van de aanwezigen merkte op: ‘Mensen zijn vaak bereid om een ander te helpen, zelfs in organisaties waar zoveel regels zijn dat je je machteloos kunt voelen.’ Een ander benadrukte dat het mes aan twee kanten snijdt. ‘Het is fijn als je iemand kunt helpen. Niet alleen voor de ander, ook voor jezelf. Het voelt gewoon goed.’ Ook zouden we meer naar iemands talenten moeten kijken in plaats van naar diploma’s en werkervaring. Of, zoals een deelnemer het treffend verwoordde: ‘Er zijn geen mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Er zijn alleen mensen van wie de arbeidsmarkt afstand neemt.’
Over de Mensenrechtenkaravaan
In 2023 jaar trekt Initiatives of Change Nederland in samenwerking met Dialoog in Den Haag langs verschillende levensbeschouwelijke en sociaal-maatschappelijke locaties, op zoek naar de kern van mensenrechten. Wat betekent het begrip ‘mensenrechten’ anno nu? En hoe brengen we mensenrechten dichtbij huis en dichtbij onszelf?
Houd onze agenda in de gaten voor de volgende bijeenkomsten. Op 10 december viert Initiatives of Change samen met Haagse en internationale organisaties 75 jaar mensenrechten. Kom jij ook? Meld je hier aan!
Karin Hiralal.
